Geschiedenis en politiek Zambia

Goed, nou wilde ik dus ergens op een andere plek wat achtergrond over Zambia opschrijven, maar ik kan maar niet uitvogelen hoe dat werkt. Dus wordt het even een berichtje, ik zal nog wel een andere keer verder zoeken. Zo ook een bericht over het werk wat ik doe zo dadelijk.Sorry voor de onhandige plek. En als het je niet interesseert, gewoon lekker overslaan zou ik zeggen!

Zambia

Zambia is een zuidelijk Afrikaans land, ingesloten door 8 landen. De buurlanden van Zambia zijn: Tanzania, Malawi, Mozambique, Zimbabwe, Botswana, Namibie, Angola en de Democratische Republiek Congo.

Grootte: 752,610 km2 (ongeveer Groot Brittanie en Frankrijk samen)
Klimaat: Van december tot april is het heet en nat, met regenbuien in de middag; van mei tot augustus is het droog en koel; september tot november zijn droog, en gedurende deze maanden warmt het langzaam op.
Status: Republiek
Bevolking: 11.477.447 (schatting 2007)
Bevolkingsgroei per jaar:1,65%
Levensverwachting:38,4 jaar
Hoofdstad:Lusaka
Economie:mineralen, voornamelijk koper en kobalt,agricultuur, hydro-electriciteit, toerisme
Natuurlijke bronnen: koper, kobalt, edelstenen
GDP:US$ 11,6 biljoen
Muntsoort: Kwacha (Kw)
Wisselkoers:€ 1,- = Kw 5,000
Taal:Engels en verschillende etnische talen
Religie:Christendom
Intern. Telefoon Code: + 260
Tijd:GMT +2 (hetzelfde als in NL, maar in de winter 1 uur voor)
Electriciteit: 220 V, 50 Hz, Britse stekker
Motto: ‘One Zambia, One Nation’
Toerisme www.zambiatourism.com

Geschiedenis:

David Livingstone’s reizen genereerden grote interesse in Engeland rond 1840-50. Zijn verhalen hadden de aantrekkingskracht die wij nu kennen uit onderwater expedities of ruimtevaart. Livingstone was naar Afrika getrokken omdat hij ervan overtuigd was dat de materiele en lichamelijke toestand van afrikanen kon worden verbeterd als zij op de west europese manier gingen leven. Daarna zouden zij rijp zijn om toe te treden tot het christendom. Livingstone was sterk tegen slavernij en ervan overtuigd dat de afrikaanse bevolking zichzelf zouden kunnen helpen door handel op te bouwen. Livingstone was weinig succesvol in zijn pogingen, maar zijn reizen gaven toegang tot de gebieden ten noorden van de Limpopo, waar later Britse missionarissen zich zouden vestigen.

Zambia behoorde tot Noordelijk Rhodesie. Het Britse buitenlandse beleid richtte zich met name op de ‘Kaap’ kolonie, om de handel mogelijk te maken. De ‘Boers’ die zich in de Kaap gevestigd hadden stoorden hen verder niet en het noordelijk deel van Rhodesie werd doorgaans genegeerd. Totdat de Duitsers beslag legden op het huidige Namibie (1884). De Britten vreesden dat de Boers en de Duitsers zich samen sterk zouden kunnen maken, dus besloten zij om een protectoraat te maken van het huidige Botswana, door met de lokale Khama stam een verbond te sluiten. Daardoor konden de Boers en de Duitsers niet tot elkaar komen.
Rond Johannesburg vonden de Boers rond 1886 goud. De Boers werden gesterkt om hun trek naar het Noorden te beginnen naar ‘het beloofde land’ omdat zij in de Kaap de slavernij zouden moeten afschaffen en dat weigerden. Zij vestigden zich in de Oranje Vrijstraat en de Transvaal en trokken verder, door een verbond te sluiten met de vijand van de Khama.

De Britten moesten hierdoor verder dan de Limpopo gaan kijken (grensrivier tussen Zuid Afrika en Zimbabwe). De Britse en nogal territoriale miljonair Cecil Rhodes nam deze taak op zich. Hij was partner in het Beers consortium die de lucratieve diamant industrie controleerden in Kimberly, Zuid Afrika. Het was de droom van Rhodes om Britse controle te krijgen over het gebied tussen de Kaap en Cairo. De Britse overheid ging daarin mee en in 1889 stuurde Rhodes expedities uit naar stamhoofden om verdragen te onderhandelen in het gebied dat nu bestaat uit Zimbabwe, Zambia en Malawi. De stamhoofden stemden toe in de bescherming en hulp van de Britten in ruil voor toegang tot de mineralen in deze gebieden. Met name de Britse missies speelden een grote rol in de onderhandelingen.

Zambia was tegen het einde van de 19de eeuw onder Britse controle, wat maar weinig impact had zolang er nog geen lokale administraties waren en belastingen werden geheven.
Rond 1924 nam het Britse koloniale kantoor de administratie over in Noordelijk Rhodesie van de Britse Zuid Afrikaanse Company. Kort daarna in 1928 werden grote hoeveelheden koper gevonden in Zambia, in wat nu de Copperbelt genoemd wordt. Er werden grote kopermijnen gebouwd en door WOII was er een enorme vraag naar metalen. In 1945 produceerde Noordelijk Rhodesie 12% van het niet-communistisch koper in de wereld. Hiervoor werden grote aantallen lokale mensen gebruikt de onder zeer slechte omstandigheden te werk werden gesteld.

In 1929 vestigden de eerste ‘ontwikkelings’organisaties zich, om de afrikaanse bevolking een stem te geven en voor hun belangen op te komen. In 1935 organiseerden de mijnwerkers zich en gingen staken. Tegen 1949 ontwikkelden zij zich tot een vakbond, wat uiteindelijk succesvol leidde tot een verhoging van salarissen.

De Europeanen werden hierop bezorgd over de toenemende macht van de zwart afrikaanse mijnwerkers, die zich uit de koloniale overheersing wilden onttrekken. Zij vormden in antwoord hierop de Centrale Afrikaanse Federatie (bestaande uit Zuidelijk en Noordelijk Rhodesie incl Malawi). De zwarte afrikanen waren fel tegen op deze coalitie en er vormde zich een koepel van ‘ontwikkelings’ organisaties (Norther Rhodesian African National Congress).

De winsten uit de mijnen vloeide meer en meer naar Zuid Afrika en de Britten zagen er slechts weinig meer van. In de 50er jaren ontwikkelden een aantal afrikaanse mijnwerkers zich, wat leidde tot betere salarissen en onderwijs. Daarmee ging de zwarte politiek zich richten op een nieuw doel: de onafhankelijkheid. Uiteindelijk leidde Kaunda’s UNIP (United National Independence Party) de weg naar de onafhankelijkheid, die op 24 oktober 1964 werd verklaard.

(uit: Bradt guide, Zambia, edition 4, january 2008)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Politiek:

Onder Kaunda’s leiding in the jaren ’60 steunde Kaunda de vrijheidsbewegingen van de zwarte afrikanen uit Rhodesie, Zuid Afrika en Zuid West Afrika. Zambia werde een haven voor politieke vluchtelingen en een thuis voor zwarte onafhankelijkheidsbewegingen. Door de politiek onstabiliteit in Zambia’s omringende landen werd Zambia ook meer en meer afgesloten van de handelsroutes. Met Tanzania was er nog wel enige handel mogelijk en samen met China ontwikkelden zij een goed wegen- en spoornet. Maar nog altijd bleef de economie het slecht doen. De schulden van Zambia groeiden gestaag. Wel zag Kaunda kans om een aantal socialistische beleidsmaatregelen in zijn eigen humanistische filosofie te verweven, waardoor o.a. onderwijs werd uitgebreid. Hij wist echter niet profijt te trekken uit de grote opbrengsten uit de koper industrie.
In de jaren 70 zakte de prijs van koper drastisch en werd Zambia meer en meer afhankelijk van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) op zoek naar een oplossing voor de grote schulden. Zambia werd meer en meer een van de werelds armste landen, met een chronische schuld, een zwakke munteenheid en corruptie op grote schaal.

Begin jaren ’90 vormde zich een oppositie. Uiteindelijk was de Movement for Multiparty Democracy onder leiding van Frederick Chiluba succesvol in zijn campagnes. In de verkiezingen won de MMD met grote meerderheid. Chiluba slaagde erin om de economie te liberaliseren en privatiseren.
Echter de enorme schuldenlast bleef een onoverkomelijke druk. In 1995 had het land een schuld van $ 6,25 biljoen. Chiluba’s reforms waren lange termijn hervormingen waardoor hij afhankelijk bleef van de internationale donoren om te blijven ondersteunen. Zambia werd onder Chiluba een gastvrijer land en toerisme kwam op gang.

In de verkiezingen van 1996 nam Chiluba een clausule op in de grondwet dat ‘geen persoon geboren uit niet-Zambiaanse ouders president kan worden’, waarmee hij Kaunda dekwalificeerde als kandidaat. Dit leverde veel weerstand op. Chilunda won evengoed, en had de dubieuze tactieken waarschijnlijk niet nodig gehad. Uiteindelijk bleek Chiluba zelf van onzekere herkomst. The Post krant die dit uitbracht werd beschuldigd van disrespect naar de president toe.

In 1997 nam een kleine groep soldaten korte tijd een overheids radiostation over. Ze werden geleid door Stephen Lungu, ‘Captain Solo’, die de ‘National Redemption Council’ vertegenwoordigde. Hij lanceerde ‘operation born again’ and claimed dat hij een engel had gezien die hem vertelde dat de regering omver geworpen moest worden. Uiteindelijk bleek dit slechts een zwakke groepering te zijn, maar Chiluba greep de gelegenheid om een staat van nood uit te roepen. Hij arresteerde zo’n 70 personen, die claimden mishandeld te worden. Internationale Human Rights groepen en donoren werden hierdoor minder bereid om fondsen beschikbaar te stellen en schulden in te lossen. Uiteindelijk werd Chiluba’s regime als teleurstellend beoordeeld, hoewel velen ook zien dat het in vergelijking tot omringende landen nog veel slechter had gekund. Hij wist ook het conflict met de DRC te controleren en werpte zich op als vredesonderhandelaar voor de omringende landen.

Onder druk van de MMP en de bevolking trad Chiluba uiteindelijk af en gaf het stokje door aan Levy Patrick Mwanawasa in 2001. De MMP won in 2001 met zeer kleine meerderheid de verkiezingen (29%). Er was veel kritiek van internationale waarnemers.
Mwanawasa was van beroep een internationale waarnemer. Hij is van oorsprong advocaat en was de eerste Zambiaanse advocaat in het hoger gerechtshof van Engeland en Wales. Hij was al in 1991 de vice president van Chiluba, maar na een ruzie met Michael Sata (minister) keerde hij terug in zijn succesvolle advocaat carriere. In 2001 keerde hij terug als opvolger van Chiluba.

Mwanawasa stond internationaal bekend om zijn integriteit. Als advocaat nam hij zaken aan waar de meesten niet aan durfden te komen. De meesten verwachten dat hij naar de pijpen van Chiluba zou dansen, maar hij bewees het tegendeel door een campagne te starten onder de naam ‘continuiteit met verandering’. In zijn campagnes voerde anti-corruptie beleid dan ook de boventoon. Zelfs Chiluba werd hierdoor aangeklaagd en werd gedwongen het geld dat hij zou hebben gestolen terug te betalen.
In 2005 kwalificeerde Zambia onder het HIPC intitiatiatief (Heavily Indebted Poor Countries) voor een schuld aflossing van 6 biljoen dollar.

In september 2006 werd Mwanawasa met een veel grotere meerderheid president (43%) en de oppositie partijen hadden slechts een kleine meerderheid in de National Assembly.

De volgende verkiezingen zouden in 2011 plaatsvinden. In juli 2008 kreeg Mwanawasa een beroerte in Parijs en lag vervolgens een maand in het ziekenhuis aldaar. Hij overleed uiteindelijk half augustus 2008.

Op 30 oktober 2008 zullen de nieuwe verkiezingen plaatsvinden. De race gaat tussen Banda, Sata en Hichilema. Banda komt uit de partij van Mwanawasa. Er vonden in september 2008 allerlei discussies plaats omdat de vrouw van Mwanawasa naar het schijnt gezegd zou hebben dat Mwanawasa niet de vice president Banda als opvolger zou hebben aangewezen. Hierover was veel onduidelijkheid, vooralsnog gaan de verkiezingen tussen bovengenoemde 3 kandidaten.
We beginnen langzaam de campagnes te zien op straat. Gelukkig lijkt men over het algemeen uit te gaan van vreedzame verkiezingen.